Rada Powiatu Gostyńskiego w czasie ostatnich przedświątecznych obrad przyjęła ważny dokument, ustalający obszary i kierunki działania samorządu powiatowego. Jest nim „Strategia rozwiązywania problemów społecznych powiatu gostyńskiego na lata 2019-2025”.

Strategia rozwiązywania problemów społecznych jest jednym z podstawowych narzędzi realizacji lokalnej polityki społecznej. Jest ona długotrwałym programem działań, który ma służyć rozwiązywaniu problemów społecznych poprzez wspieranie rodziny, zwiększenie efektywności pomocy społecznej, zapewnienie godziwych warunków życia osobom niepełnosprawnym, zapobieganie marginalizacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz wyznaczeniu kierunków działań na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców powiatu.

Projekt strategii powstał w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu w oparciu o ramy wytyczone w dokumentach unijnych, krajowych i samorządowych. Składa się z dwóch głównych części: diagnozy i części programowej.

Diagnoza została opracowana w oparciu o dane statystyczne oraz dane PCPR w Gostyniu, ośrodków pomocy społecznej z terenu powiatu, Powiatowego Urzędu Pracy w Gostyniu, Sądu Rejonowego w Gostyniu, Policji i inne. Poszerzona została o analizę zasobów na terenie powiatu gostyńskiego: samorządowych, organizacji pozarządowych i prywatnych. Ważnym elementem diagnozy są też wyniki przeprowadzonych przez PCPR badań ankietowych i analizy SWOT.

W opinii osób badanych największymi problemami na terenie powiatu są alkoholizm oraz starzenie się społeczności lokalnej. Ponad połowa respondentów wskazuje też na problemy z obszarów dysfunkcyjności rodzin oraz bezradności życiowej, a także długotrwałej lub ciężkiej choroby oraz niepełnosprawności.

Choć jednocześnie badania wskazały, że mieszkańcy powiatu wysoko oceniają obecnie funkcjonujący w powiecie system wsparcia osób z niepełnoprawnościami.

Za obszar wymagający najszybszego rozwiązania przez samorząd lokalny respondenci uznali dostęp do opieki medycznej, zdecydowanie twierdząc, że powinien on być lepszy. W drugiej kolejności niemal 60% badanych za pilne uznało inwestycje w infrastrukturę komunikacyjną na terenie powiatu i gmin.

Podsumowując wyniki przeprowadzonych badań, można odnieść się do sytuacji zdiagnozowanej w 2008 r. Wówczas za największy problem mieszkańcy powiatu uznali bezrobocie oraz związane z nim ubóstwo. Aktualnie kwestia ta nie jest uznawana za najważniejszą, wymagającą szybkiego rozwiązania przez samorząd. Zdecydowanie na plan pierwszy wysuwają się natomiast alkoholizm i starzenie społeczności lokalnej. Około 1/5 mieszkańców wskazała na problem długotrwałej lub ciężkiej choroby, uzależnień od narkotyków i dopalaczy oraz dysfunkcyjność i bezradność rodzin. W odniesieniu do dzieci i młodzieży zaniepokojenie wzbudzają wulgarność i agresja, a także zaniedbania wychowawcze, na co zwracano uwagę także dekadę temu.

Respondenci, jako grupy wymagające największego wsparcia, wymieniają osoby niepełnosprawne i starsze, uznając je za zagrożone marginalizacją, ubóstwem i bezrobociem oraz dzieci i młodzież.

Część działań wskazanych jako konieczne do rozwiązania przez samorząd, wymaga aktywności gmin, część leży w gestii powiatu. Niewątpliwie jednak najbardziej dla społeczności lokalnej przyczyni się współpraca samorządu na obu szczeblach.

W działaniach samorządu szczególne znaczenie powinny mieć inicjatywy zabezpieczające sytuację dziecka, które musiało opuścić rodzinę. Należy stawiać na opiekę rodzinną (rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka), a dopiero, gdy ta będzie niewystarczająca, na instytucjonalną (domy dziecka). Nie można zapominać o aktywizowaniu do właściwej działalności struktur gminnych, tak by odebranie dziecka rodzinie było zdecydowanie ostatecznością. Konieczne jest także intensyfikowanie działań w kierunku umożliwiania dzieciom znajdującym się w pieczy zastępczej powrotu do rodzin biologicznych.

Zważywszy na obserwowane zagrożenia dla dzieci i młodzieży, w postaci korzystania z substancji psychoaktywnych, ale też rosnącej liczby uzależnień behawioralnych (od smartfonów, Internetu, komputera) wyzwaniem jest tworzenie infrastruktury zapewniającej zaspokojenie przez osoby młode ich potrzeb kulturalnych i sportowych oraz rozwój innych zainteresowań. Obserwuje się także niedostateczny poziom rozwoju instrumentów edukacji nieformalnej, uzupełniającej tradycyjny system szkolenia, oraz zapewniającej osobom młodym twórcze spędzanie czasu wolnego.

Do grup społecznych, które z racji niekorzystnie toczących się kolei losu, czynników mniej lub bardziej zawinionych doświadczają szczególnie silnej ekspozycji na zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym zaliczyć należy osoby starsze, niepełnosprawne, uzależnione od substancji psychoaktywnych, w szczególności osoby z problemem alkoholowym, osoby będące ofiarami przemocy, osoby opuszczające placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze.

Integracja tych grup wymaga wdrażania przemyślanych, kompleksowych programów, które będą uwzględniały specyfikę członków danej grupy.

W części programowej „Strategii rozwiązywania problemów społecznych powiatu gostyńskiego na lata 2019-2025” została wskazana misja: POWIAT GOSTYŃSKI WSPIERA RODZINY ORAZ DĄŻY DO ROZWOJU LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI POPRZEZ AKTYWIZACJĘ GRUP ZAGROŻONYCH MARGINALIZACJĄ OPARTĄ O WSPÓŁPRACĘ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI. Będzie to realizowane m.in. poprzez takie obszary jak: zintegrowany system wsparcia rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dzieci i młodzieży; aktywizacja i integracja grup zagrożonych wykluczeniem społecznym; rozwój aktywności obywatelskiej.

Dokument przedstawia też cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działań pozwalających na ich realizację. Zapisy zawarte w strategii będą realizowane w ramach kierunków poszczególnych działań, w zależności od posiadanych przez samorząd i pozyskanych z zewnątrz środków finansowych.

Przyjęcie tej strategii przez Radę Powiatu Gostyńskiego powoduje, że inne dokumenty programowe w zakresie lokalnej polityki społecznej powinny być zgodne z wytyczonymi w niniejszym dokumencie celami strategicznymi i kierunkami działań. W szczególności powinny je rozwijać i uszczegóławiać.

Autorzy „Strategii rozwiązywania problemów społecznych powiatu gostyńskiego na lata 2019-2025” składają serdeczne podziękowania tym wszystkim, którzy przyczynili się do identyfikacji najważniejszych problemów społecznych środowiska lokalnego lub mieli swój wkład w powstanie tego ważnego powiatowego dokumentu. Mają też nadzieję na dalszą współpracę prowadzącą do korzystnych zmian społecznych.

Opracowanie: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu